Achtergrond
Goede gegevensuitwisseling is voorwaarde voor optimale zorg voor patiënten die zowel in 1e als 2e lijn behandeld worden. In de huidige situatie beschikt de huisarts vaak niet over de meest recente informatie vanuit de 2e lijn.
Doelstelling
Vanuit 2e lijn zullen geautomatiseerd data die in de huidige standaardbrief voor de huisarts staan (Voorgeschiedenis, Medicijnen, Allergie, Laboratorium, Conclusie en Beleid) samengevoegd worden in het Medical Dashboard (deze gegevens zijn reeds toegankelijk voor de patiënt via patiënt portaal). Deze data zullen nu ook toegankelijk gemaakt worden voor de huisarts via het HIS. Vervolgens zal op basis van implementatie-onderzoek van de ‘dynamische (realtime) digitale tweedelijns brief’ richtlijnen opgesteld worden ten behoeve van verdere opschaling.
Onderzoeksopzet
- Techniek:
- Werkzaam binnen LUMC-omgeving
- Beperking tot huisartsen in Leidse regio die op Sleutelnet zijn aangesloten
- Implementatie
- 10 huisartspraktijken die op Sleutelnet zijn aangesloten
- Patiënten van bovengenoemde huisartsenpraktijken die afgelopen 2 jaar LUMC bezocht hebben
- Richtlijnen
- Richtlijnen die primair gericht zijn op LUMC / regio Leiden, maar in aangepaste vorm lokaal in andere centra gebruikt kunnen worden.
Beoogde resultaat
Het project draagt bij aan
- Optimalisatie gegevensuitwisseling (eerste en tweede lijn)
- Ontwikkeling van anderhalvelijns zorg
- Richtlijnen t.a.v. implementatie van dynamische realtime digitale brief (techniek en implementatie) in andere UMC’s / centra
Voor de gebruikers:
- Vanuit techniek:
- Partijen die zorgcommunicatie tussen zorgverleners en zorgconsumenten facilitere
- Regionale partijen (zoals bv Sleutelnet)
- Leveranciers EPD’s
- Vanuit Zorg
- LUMC / huisartsen Leidse regio
- Andere UMC’s / ziekenhuizen
- Huisartsen die koppelingen hebben met betreffende ziekenhuizen
(toekomst: andere eerste lijns zorgverleners: Apothekers / Diëtisten / Fysiotherapeuten)
Het project biedt voordelen voor verschillende partijen:
- Huisarts (eerste lijn)
- Realtime up-to-date gegevens uit ziekenhuis
- Compleetheid dossier
- Belangrijke stap ontwikkeling anderhalvelijns zorg
Bovengenoemde punten met name van belang voor complexe patiënten, die zowel eerste als tweede lijn bezoeken
- Ziekenhuis (2e lijn)
- Reductie hoeveelheid correspondentie (indien niet meer als add-on, maar reguliere zorg)
- Artsen: hoeven minder brieven te maken terwijl eerste lijns zorgverlener wel realtime geïnformeerd is
- Secretariaat: minder verwerking correspondentie
- Gezondheidszorg Nederland
- Belangrijke stap m.b.t ontwikkeling anderhalvelijns zorg
- Patiënt:
- Zorgverleners en patient beschikken over dezelfde laatste actuele informatie vanuit 2e lijn
Planning
Tot 01-01-2018
- Techniek die nog niet operationeel is realiseren
- Analyse Juridische en Privacy aspecten
- Voorbereiding implementatieonderzoek
01-10-2017 tot 01-04-2018
- Interviews stakeholders
- (extra) onderzoek naar de perceptie en mening van de patient over informatie-uitwisseling tussen zorgverleners
01-09-2018 tot 01-11-2018
- Uitvoering implementatie-studie
01-11-2018 tot 31-12-2018
- Uitwerking implementatiestudie
01-07-2017 tot 31-12-2018
Onderstaand de oorspronkelijke en de planning ten tijde van midevatluatie.
Resultaten
Techniek (bijdrage deliverable 5: interoperabiliteit ziekenhuisinformatiesystemen)
Het is technisch mogelijk gemaakt voor huisartsen om via hun Huisarts Informatiesysteem (HIS) single sign on via het Sleutelnet Zorgportaal in te loggen op het Medical Dashboard. Vanuit het LUMC kan toegang gegeven worden tot inzage van een deel van de dossiers: Medicatieoverzicht, Laboratoriumuitslagen, Conclusie en Beleid. De koppeling werkt inmiddels succesvol bij meer dan 20 huisartsen uit de regio Leiden. Zij hebben nu in het kader van de pilotstudie via het HIS gemakkelijk en veilig toegang tot een gedeelte van het ziekenhuisinformatiesysteem van hun patiënten.
Juridisch aspecten (bijdrage deliverable 4: voorwaarden en condities verspreiden medische gegevens)
De juridische randvoorwaarden voor het verspreiden van medische, patiënt gerelateerde gegevens tussen verschillende zorgverleners zijn verhelderd. Dit is opgeschreven en bruikbaar voor andere projecten die hier tegen aan lopen. In het kort blijkt het volgende: informatie-uitwisseling van behandelend specialist naar de behandelend huisarts kan op dit moment onder de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) plaatsvinden in het kader van goed hulpverlenerschap en vereist geen expliciete toestemming van de patiënt. Uitwisseling van informatie mag, zoals ook gebruikelijk binnen de WGBO, niet plaatsvinden indien de patiënt hier uitdrukkelijk bezwaar tegen heeft geleverd.
Implementatie (bijdrage deliverable 7: raamwerk regionale samenwerking)
Er blijkt behoefte te zijn aan betere en actuelere gegevensuitwisseling tussen de eerste en de tweede lijn (met name tweede richting eerste lijn). Uit een observationeel retrospectief onderzoek bleek dat gemiddeld bij ruim één derde van de poli-afspraken geen brief naar de huisarts was verstuurd binnen één jaar na het laatste bezoek aan de polikliniek. Als dit wel binnen één jaar gebeurde, duurde dit gemiddeld ruim drie maanden.
Voorafgaand aan de pilotstudie is kwalitatief onderzoek met 13 huisartsen uit de regio Leiden uitgevoerd. Hieruit bleek dat het merendeel van de huisartsen behoefte heeft aan betere (en snellere) informatie uitwisseling. Met name over medicatie en beleid vanuit het ziekenhuis zou efficiëntere en betere communicatie gewenst zijn. Huisartsen staan open voor een technische innovatie om dit gemakkelijker te maken. Voorwaarden die frequent genoemd zijn, zijn: geen extra inlogpogingen, geen extra en ingewikkelde koppelingen, snelle en betrouwbare software, geen ellenlange handleidingen maar een voor zich sprekend systeem dat gemakkelijk aan het eigen HIS ‘vast’ zit. Verder wensen huisartsen dat er in zo’n geval één uniform platform/systeem komt waarop meerdere ziekenhuisdossiers kunnen worden ingekeken. Extra notificaties zijn niet gewenst, die zouden door het merendeel van de huisartsen als storend ervaren worden. Daarnaast merken vrijwel alle huisartsen op dat de huidige vorm van correspondentie nog wel behouden dient te worden. Dat dient namelijk ook als een belangrijk overdrachtsmoment.
Inmiddels loopt de pilotstudie met het Medical Dashboard bij ruim 20 huisartsen in de regio Leiden. De pilot duurt t/m februari 2019. Een tussentijdse kwalitatieve evaluatie toont een over het algemeen positief beeld. De software werkt snel, gemakkelijk en het is een overzichtelijk systeem. Er waren enkele kinderziektes; de meesten zijn inmiddels opgelost. De tabbladen ‘laboratoriumonderzoek’ en ‘conclusie’ zijn de meest gebruikte tabbladen. Gemiddeld raadplegen huisartsen het Medical Dashboard 1 a 2 keer per week. Dat komt, aldus de huisartsen, omdat het LUMC een tertiair centrum is: de meeste patiënten gaan naar een perifeer ziekenhuis en zijn niet onder behandeling in het LUMC. De meerderheid van de huisartsen noemt erg tevreden te zijn, er zijn ook al verzoeken gekomen voor extra koppelingen en het automatisch verlengen van de software na de pilot.
Na de pilotstudie wordt het Medical Dashboard uitgebreid (kwalitatief) geëvalueerd met de deelnemende huisartsen.
Mening van patiënt (bijdrage deliverable 8: versterken regie-rol patiënt)
Om de mening van patiënten over kwaliteit van zorg, voortkomend uit communicatie tussen hun centrale aanspreekpunt (de huisarts) en de medebehandelaar (arts in ziekenhuis) te exploreren, is een vragenlijst onderzoek onder patiënten (n=90) gedaan. Dit was niet opgenomen in het oorspronkelijke projectplan, maar is wel van meerwaarde voor de implementatiestudie en kan ook bijdragen aan het versterken van de regierol van de patiënt, met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren. Daar blijkt onder andere uit dat 77-84% van alle patiënten vindt dat de huisarts de voorgeschiedenis, het medicatieoverzicht, laboratoriumonderzoek en conclusie moet kunnen zien vanuit het LUMC (daar zorgen we nu voor met Medical Dashboard!). 78% van alle patiënten vindt dat gegevensuitwisseling tussen behandelaren gemakkelijker gemaakt moet worden. Belangrijk aspecten zijn beveiliging & veiligheid; daar maakt op dit moment 38% van alle patiënten zich zorgen om. In het geval van één landelijk patiëntendossier zou 36% van alle patiënten zich daar zorgen om maken.