11 nov '16 | Health apps, Research, LUMC
De resultaten van het onderzoek zoemden al enige maanden rond, maar zijn nu dus voor het eerst gepubliceerd. De onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum en het Nederlands Huisartsen Genootschap wilden met een langjarige studie vaststellen of “betrouwbare, onafhankelijke online informatie het zorggebruik bij de huisarts vermindert.” Die online informatie is in dit geval afkomstig van Thuisarts.nl, de site die sinds 2012 explosief groeide.
Volgens de onderzoekers zoeken veel patiënten online naar informatie over hun gezondheid. Maar ze gaan ervan uit dat veel van hen bij voorkeur naar een dokter gaan voor betrouwbare informatie. De invloed van een website als Thuisarts.nl op het daadwerkelijke zorggebruik bij de huisarts was echter nog nooit onderzocht.
Lancering niet zonder slag of stoot
Thuisarts.nl werd in 2012 door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) gelanceerd. Dat ging niet zonder slag of stoot, want lang niet alle leden vonden dat deze beroepsorganisatie zelf een nationale medische website zou moeten publiceren (en vooral financieren).
Na een voorzichtige start en een restyling explodeerde het bezoek vanaf midden 2012. De site heeft momenteel zo’n 1,6 miljoen unieke bezoekers en meer dan drie miljoen pageviews per maand. De meer dan zeshonderd onderwerpen op de website zijn op de patiënt gerichte vertalingen van wetenschappelijke huisartsenrichtlijnen. Volgens de onderzoekers gebruikt negentig procent van de huisartsen de website voor voorlichting. Zij beschouwen de site inmiddels als een nagenoeg onmisbare aanvulling of zelfs vervanging voor het folderrek in hun wachtkamer.
Hoe vaak gaan mensen naar de huisarts?
Omdat de onderzoekers het effect van Thuisarts.nl wilden bekijken, hadden ze allereerst cijfers nodig uit de jaren voordat die site bestond. In Nederland registreert NIVEL data over huisartsbezoeken. De onderzoekers gebruikten de data van bijna 1 miljoen inwoners, representatief voor de Nederlandse populatie. Van 2009 tot 2014 bezochten zij in totaal 18,1 miljoen keer hun huisarts. Men beschikte dus over drie jaar gegevens vòòr de start van Thuisarts.nl in 2012 en drie jaar daarna. Door de trend in huisartsbezoeken te vergelijken vóór en ná de lancering van Thuisarts.nl probeerden de onderzoekers de invloed van de website op het zorggebruik te berekenen.
Volgens de onderzoekers blijkt uit de statistische analyse dat het zorggebruik bij de huisarts na de lancering van de website Thuisarts.nl afgenomen is met 12%. Op nationaal niveau betekent dit een maandelijkse afname van 675.000 huisartsbezoeken. Uit de resultaten blijkt volgens het artikel dat vooral het aantal telefoontjes naar de huisarts afnam. Het aantal lange huisartsconsulten (20 minuten) nam juist toe. De onderzoekers vermoeden dat vooral minder ingewikkelde, telefonische contacten na de lancering van Thuisarts.nl zijn afgenomen. Ze stellen ook vast dat het zorggebruik van ouderen afnam, evenals dat van mensen met een lage sociaal-economische status. De website Thuisarts.nl bereikt dus ook deze bevolkingsgroepen, zeggen de onderzoekers.
Hoe weet je of die afname door Thuisarts.nl komt?
Een probleem bij dit type onderzoeken is om er zeker van te zijn dat er een oorzakelijk verband is tussen (in dit geval) de beschikbaarheid van Thuisarts.nl en de dalende trend bij het aantal bezoeken aan de huisarts. Kwam het bijvoorbeeld niet omdat er ook andere websites en apps (Moet ik naar de dokter?) opkwamen, die misschien even populair waren als Thuisarts.nl? Of is er in de meetperiode iets veranderd aan de zorgfinanciering, waardoor mensen minder snel naar de huisarts gingen?
De onderzoekers gebruikten een aantal controles om andere invloeden zo veel mogelijk uit te sluiten. Zo analyseerden ze chronische en niet-chronische zorg apart. Veranderingen in de chronische zorg in de afgelopen jaren zouden immers bijgedragen kunnen hebben aan een daling van zorggebruik, bijvoorbeeld door de toename van ketenzorg voor diabetes en COPD. Dat bleek niet het geval.
Daarmee weet je nog steeds niet zeker of de afname van het aantal bezoeken terug te leiden is tot de opkomst van Thuisarts.nl. Daarom gebruikten ze voor hun analyse een controlegroep met onderwerpen die niet of nauwelijks aan bod komen in Thuisarts.nl, zegt Prof. Dr. Niels Chavannes, één van de auteurs. Ze analyseerden de huisartsconsulten bij onderwerpen, waarover tijdens de studieperiode nog geen informatie te vinden. Bij deze groep bleek er geen sprake te zijn van minder consulten. De conclusie van de onderzoekers is: omdat er geen goede info op Thuisarts.nl te vinden was, gaan mensen in deze groep nog net zo vaak naar de huisarts. Chavannes: “Omdat Thuisarts.nl de grootste gezondheidssite in Nederland is, en de daling in consulten precies samenvalt met de exponëntiele groei van Thuisarts.nl, mag je het verband plausibel noemen.”
De veronderstelling is daarmee ook dat andere sites, die wellicht al wél informatie over die onderwerpen hadden, minder betrouwbaar worden ingeschat door de zorgconsument, of in ieder geval niet tot minder consulten leiden. Dat zeggen de onderzoekers zelf overigens niet met zoveel woorden in hun artikel.
Het complete artikel staat hier:
Effect of an evidence-based website on healthcare usage: an interrupted time-series study
Wouter A Spoelman, Tobias N Bonten, Margot W M de Waal, Ton Drenthen, Ivo J M Smeele, Markus M J Nielen, Niels H Chavannes
Bron
Smarthealth | Anna Jacobs