Oncokompas

Project beschrijving

Jaarlijks krijgen ruim 110.000 mensen te horen dat zij kanker hebben en geschat wordt dat er momenteel 800.000 mensen leven met kanker. De diagnose en behandeling zijn van grote invloed op het verdere leven van deze mensen, vaak ook nog jaren na de behandeling.

Oncokompas ondersteunt hen met praktische informatie, inzichten en adviezen om meer grip te krijgen op leven met kanker. Het Oncokompas omvat ruim 100 onderwerpen die relevant zijn voor mensen die succesvol zijn behandeld voor kanker (alle vormen van kanker), en heeft daarnaast tumor specifieke modules met elk meer dan 6 onderwerpen voor mensen die behandeld zijn voor borstkanker, darmkanker, hoofd-halskanker, lymfeklierkanker (non-Hodgkin en Hodgkin) of melanoom.

In Oncokompas wordt gebruik gemaakt van vragenlijsten (patient reported outcome measures (PROMs)) (onderdeel Meten), en krijgt de gebruiker direct de score teruggekoppeld op het betreffende onderwerp met uitgebreide uitleg en adviezen op maat (onderdeel Weten), en, zo nodig, een overzicht van professionele zorg en zelfzorg bij hem of haar in de buurt (onderdeel Doen). Het Oncokompas werkt volgens het principe: zelf als het kan, met professionele hulp als het moet.

Een pluspunt van Oncokompas is dat het als online hulpmiddel 24/7 beschikbaar is, onafhankelijk van een bezoek aan een zorgverlener. Ook kan een gebruiker er zo vaak gebruik van maken als hij of zij wil, ook nog jaren na de behandeling.

Bekijk hier een kort filmpje over Oncokompas.

Wetenschappelijk bewijs
Oncokompas is ontwikkeld aan de hand van een stapsgewijze eHealth ontwikkelcyclus om te zorgen dat het optimaal aansluit bij de wensen en eisen van de gebruiker en andere stakeholders (o.a. zorgprofessionals, zorgverzekeraars). Tussen 2010 en 2016 is kwalitatief en kwantitatief behoefte-onderzoek uitgevoerd bij kankerpatiënten en zorgverleners, is een prototype getest op bruikbaarheid middels Morae software en heeft een groep van 128 patiënten in 3 UMCs in Amsterdam, Leiden en Maastricht, en een aantal perifere ziekenhuizen in de regio Amsterdam meegedaan aan een haalbaarheidsonderzoek.1-5
Van 2016-2018 werd een landelijke gerandomiseerde trial (RCT) uitgevoerd in 14 ziekenhuizen naar de (kosten-)effectiviteit van Oncokompas onder kankeroverlevers van borstkanker, darmkanker, hoofd-halskanker of lymfeklierkanker.6-8 In totaal deden 625 mensen mee aan deze studie. Uit deze RCT blijkt dat Oncokompas effectief is om de kwaliteit van leven te verbeteren en tumor-specifieke symptomen te verminderen.6,7 Dit onderzoek is november 2019 gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Lancet Oncology.

Opschaling
Momenteel maken ongeveer 1500 mensen gebruik van Oncokompas. Het is tijd voor opschaling: Oncokompas is klinisch goed onderbouwd (level 1 evidence), het helpt kankeroverlevers om zelf de regie te houden over hun nazorg, het verbetert de kwaliteit van leven en vermindert symptomen, het is doelmatig (kosteneffectief), het brengt de oncologische nazorg dichter bij huis, het verbetert de informatievoorziening aan kankerpatiënten over de mogelijkheden van nazorg bij kanker.

In 2015-2016 hebben we onderzoek gedaan naar de adoptie en implementatie van Oncokompas in de reguliere oncologische zorg. Van de 60 geïnteresseerde ziekenhuizen waren er 20 ook echt op oncologische afdelingen gestart (adoptie ongeveer 30%). In deze 20 ziekenhuizen was de implementatie 70%.9 We hebben gemerkt dat als de implementatie niet structureel wordt geborgd in de zorgprocessen, het aanbieden van Oncokompas ook snel weer kan teruglopen.

Alle belangrijke betrokken partijen in dit veld zijn positief over Oncokompas (patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars, belangengroepen als IKNL, KWF, subsidieverstrekkers, onderzoekers nationaal en internationaal). In het NFU Citrien2 programma eHealth is Oncokompas geselecteerd om geïmplementeerd te worden in de UMCs.

Publicaties

1. Effect of general practitioner-led versus surgeon-led colon cancer survivorship care, with or without eHealth support, on quality of life (I CARE): an interim analysis of 1-year results of a randomised, controlled trial. Vos JAM, Duineveld LAM, Wieldraaijer T, Wind J, Busschers WB, Sert E, Tanis PJ, Verdonck-de Leeuw IM, van Weert HCPM, van Asselt KM; I CARE study group. Lancet Oncol. 2021 Aug;22(8):1175-1187.

2. Symptom monitoring in cancer and fully automated advice on supportive care: Patients’ perspectives on self-management strategies and the eHealth self-management application Oncokompas. Anouk S. Schuit, Valesca van Zwieten, Karen Holtmaat, Pim Cuijpers, Simone E. J. Eerenstein, C. René Leemans, Marije R. Vergeer, Jens Voortman, Hakki Karagozoglu, Stijn van Weert, Mira Korte, Ruud Frambach, Margot Fleuren, Jan-Jaap Hendrickx, Irma M. Verdonck-de Leeuw, Eur J Cancer Care (Engl). 2021 Aug 2:e13497.

3. Reasons for not reaching or using web-based self-management applications, and the use and evaluation of Oncokompas among cancer survivors, in the context of a randomised controlled trial. van der Hout, A, van Uden-Kraan, CF, Holtmaat, K, Jansen, F, Lissenberg-Witte, BI, Nieuwenhuijzen, GAP, Hardillo, JA, Baatenburg de Jong, RJ, Tiren-Verbeet, NL, Sommeijer, DW, de Heer, K, Schaar, CG, Sedee, RJE, Bosscha, K, van den Brekel, MWM, Petersen, JF, Westerman, M, Honings, J, Takes, RP, Houtenbos, I, van den Broek, WT, de Bree, R, Jansen, P, Eerenstein, SEJ, Leemans, CR, Zijlstra, JM, Cuijpers, P, van de Poll-Franse, LV & Verdonck-de Leeuw, IM 2021, Internet Interventions, vol. 25, 100429. 

4. Cost-utility of an eHealth application ‘Oncokompas’ that supports cancer survivors to self-manage their symptoms and health-related quality of life: results of a randomized controlled trial. Van der Hout A, Jansen F, van Uden-Kraan CF, Coupé VM, Holtmaat K, Nieuwenhuijzen GAP, Hardillo JA, Baatenburg de Jong RJ, Tiren-Verbeet NL, Sommeijer DW, de Heer K, Schaar CG, Sedee RE, Bosscha K, van den Brekel MWM, Petersen JF, Westerman M, Honings J, Takes RP, Houtenbos I, van den Broek WT, de Bree R, Jansen P, Eerenstein SEJ, Leemans CR, Zijlstra JM, Cuijpers P, van de Poll-Franse LV, Verdonck-de Leeuw IM. J Cancer Surviv. 2021 Feb;15(1):77-86.

5. The eHealth self-management application ‘Oncokompas’ that supports cancer survivors to improve health-related quality of life and reduce symptoms: which groups benefit most? Van der Hout A, Holtmaat K, Jansen F, Lissenberg-Witte BI, van Uden-Kraan CF, Nieuwenhuijzen GAP, Hardillo JA, Baatenburg de Jong RJ, Tiren-Verbeet NL, Sommeijer DW, de Heer K, Schaar CG, Sedee RJE, Bosscha K, van den Brekel MWM, Petersen JF, Westerman M, Honings J, Takes RP, Houtenbos I, van den Broek WT, de Bree R, Jansen P, Eerenstein SEJ, Leemans CR, Zijlstra JM, Cuijpers P, van de Poll-Franse LV, Verdonck-de Leeuw IM. Acta Oncol. 2020 Dec 21:1-9.

6. Role of eHealth application Oncokompas in supporting self-management of symptoms and health-related quality of life in cancer survivors: a randomised, controlled trial. Van der Hout A, van Uden-Kraan CF, Holtmaat K, Jansen F, Lissenberg-Witte BI, Nieuwenhuijzen GAP, Hardillo JA, Baatenburg de Jong RJ, Tiren-Verbeet NL, Sommeijer DW, de Heer K, Schaar CG, Sedee RE, Bosscha K, van den Brekel MWM, Petersen JF, Westerman M, Honings J, Takes RP, Houtenbos I, van den Broek WT, de Bree R, Jansen P, Eerenstein SEJ, Leemans CR, Zijlstra JM, Cuijpers P, van de Poll-Franse LV, Verdonck-de Leeuw IM. Lancet Oncol. 2020 Jan;21(1):80-94.

Bekijk hier de overige publicaties rondom Oncokompas.